Our Master-piece!

ANG BUHAY SA TUNDO
By: Group # 1
Students Batch 1

“Kabataan, Pag-asa ng Bayan!” katagang inilagak ng yumao nating Pambansang Bayani na si Dr. Jose P. Rizal, maraming taon na ang nakalipas. Subalit marami ng tanong ang Puno sa Butil na katagang ito. Isa na dito ang… “Kabataan, Pag-asa nga ba Bayan?” Iyan ang kadalasang bukam-bibig ng mga nakatatanda sa panahon ngayon, na siya naming palagian kong nadirinig. Sapagkat kahit na anong alumpihit ang ating gawin. Hindi talaga natin maiwasan ang mapaisip ng mga negatibong katangian at gawi ng mga kabataan sa Tundo ngayon. Gayunman, marami ng isyu ang mabilis na limalaki at lumalaganap na sadyang di kayang pigilan ng mga kinauukulan. Pang-aabuso, pang-aalipin, Pangingikil, Pangungurakot, Pagkalulong sa ipinagbabawal na gamot, Paglabag sa Karapatang Pantao at marami pang iba. Ito’y ilan lamang sa mukha ng mga mamamayan at mga makapangyarihan dito sa Tundo. Labis-labis na ang mga Kabataang nalululong sa napakasamang bisyo. Tulad ng Paninigarilyo, Pagdodroga at Pagsinghot ng rugby sa kataasan ng araw sa tanghali dito sa Delpan at ibang dako sa Pier. Ang minsa’y lugar na aking nakadaupang-palad sa Tundo, Maynila. Hindi na mabilang sa daliri ng aking mga kamay at paa ang damdaming labis na bumabagabag sa aking kalooban na kay-hirap iwaksi sa mga taga-pakinig at kinauukulan. Upang masagip at masaklolohan ang mga kabataang nalalayo at naliligaw ng mga landas na dapat tahakin ng kani-kanilang buhay. Datapwat, tayo’y mistulang mga tau-tauhan sa mga pelikula na “bulag, pipi at bingi” sa katotohanang nagaganap sa mundong ating ginagalawan tulad ng ibang mga naluklok sa kanilang puwesto na sadyang makapangyarihan.

Tunay nga bang nakakaapekto ang kapaligiran na ginagalawan at kinagisang buhay ng mga kabataan dito sa Tundo? Alam ko, iisa lang ang tugon nating lahat sa katanungang nabanggit, isang mataginting na “Oo”… ang marapat na sagot sa katanungang ito. Halimbawa, Ang mga magulang na pabaya at walang pakialam sa mga nangyayari sa kanilang anak. Magulang na mismo ang nagtuturo at nagpapakita nang mga masamang gawi dito.

Ang Pamilya ay isa sa maliit na yunit na ating lipunan. Subalit may tawag sa mga antas nito. Para sa aming kapasidad Tatlo (3) ang sa tingin namin ang Antas na Pamumuhay dito sa mundo at ganun rin dito sa Tundo. Una na dito ang mga Upper Class, ito ang mga pamilya na sadyang nakaupo sa magarang upuan na kahit na walang gawin ay nagkakaroon ng maraming salapi. Sila ang mga tao na makikita niyo sa nagmamahalan at naggagandahang mga koste’t subdibisyon. Tatlo o higit pa sa isang araw silang kumakain. Ang kanilang mga anak naman ay nasa mga eksklusibong Paaralan at nasusunod agad-agad ang mga luho nito. Ikalawa, ang Middle Class, ito ang mga pamilya na nasa gitna o may mga kaya sa buhay. Tulad rin sila ng mga nauna subalit ang kanilang mga gastusin at pagkain ay sapat lang para sa kanila na hindi tulad ng upper Class. Ikatlo, ang Lower Class, ito ang mga pamilyang matatagpuan sa mga kalye at iba’t ibang istruktura ditto sa Tundo, Maynila. Kilala ang mga ito sa tawag na… NPA o NO PERMANENT ADDRESS. Nakakaawa man silang pagmasadan ngunit sarili nila’y di nila kinaaawaan. Wala silang pakialam sa kung anu man ang sabihin ng ibang tao sa kanila. Tila manhid sa masasakit na sinsabi ng ibang mga tao. Masakit man isipin, subalit karamihan sa kanilang mga anak ay siyang kakikitaan mo ng mga droga at rugby. Sa kadahilanang walang sapat na trabaho at edukasyon upang magbanat ng sariling buto. Mga mumunting paslit na sadya naming kahahabagan mo kapag nakita mo sa mga kalye dito sa Tundo, Maynila.

Sa kabilang dako, marami na ang mga taong nagsasabi na ang mga kabataan sa panahon ngayon ay ibang iba na noon. Sapagakat ilan sa mga kabataan dito sa Tundo ay hayok sa mga ipinagbabawal na gamot at masamang gawain. Tulad ng Panghohold-up, Pananaksak, Panghahalay at Pag-inom ng mga alcohol na kadalasang matatanda ang nakikita at umiinom nito. Ngunit tila pabata ng pabata ang nahihilig dito.

Halika at makinig sa aming nabasang kwento. Ito’y kwento lang din sa amin n gaming kaibigan. Lunes ng umaga nagising siya sa malakas na pagsigaw ng naglalako ng taho. Sarap na sarap siyang pagmasdan ang unti-unting pagsikat ng araw. Kaagad niyang inayos ang banig na kanyang hinigaan at agad na naghilamos upang makakain ng almusal. Sa di kalayuan, sa kanilang bahay agad niyang tinungo ang tindahan ni ALing Besi. Hawak ang sampung piso na pangbili nga mainit na sopas. Sumobra ng apat na piso at maaaring pambili pa ng panghimagas. Napansin niya ang dalawang bata na sabay humuhigop ng mainit na sabaw ng sopas na galling sa iisang mangkok. Pagkatapos niyang mag-almusal binalak n asana niyang tumayo ngunit dahil sa isang bata na bumibili ng tinapay siya’y tila naparalisa. Tinanong ni Aling Besi kung anu ang palaman ng tinapay na gusto niya. Ang sagot naman ng bata ay “PEANUT BUTTER” ngunit kulang ang kanyang dalang pera. Nahabag siya sa bata at pabulong niyang sinabi kay Aling Besi na dadagdagan na lang niya ang pambayad ng bata. Pansin sa bata ang maliit na mga braso’t binti. Banaag ang saya sa mga mata ng munting anghel ng iabot sa kanya ang tinapay at naupo sa di kalayuan. Napansin niyang hinahabol ng tingin ng bata ang mga kaidaran niyang papasok na sa eskwelahan. Saglit na tumigil ang bata sa pagnguya at parang may luhang tutulo sa kanyang mga mata. Agad niya itong nilapitan at tinanong kung bakit sinusundan niya ng tingin ang mga nagdadaang mag-aaral. Bigkas ng kanyang mapupulang labi na hindi siya nag-aaral dahil sa kakapusan sa salapi. Pupungas-pungas at pailag na pinahiran ang mga luha. Dama niya ang lungkot na nararamdaman ng bata dahil katulad niya siya’y huminto rin sa kanyang pag-aaral. Nakalulungkot isiping hindi lang silang dalawa ang nakararanas ng ganitong sitwasyon. Nariyan ang kanyang mga kababata na tulad niya “out of school youth” eka nga. Sama-sama’t masasayang bumubuo ng “koryo” para sa sayaw na ipanlalaban nila sa kompetisyon bukas. Tuloy parin ang dalawa sa pagmamasid sa paligid. Mapapansin ang mga “street sweeper” na patuloy sa pag-iipon ng mga kalat sa lansangan. Katanghalian, pagkatapos kumain ng buo niyang mag-anak ng mongo na may sahog na hibi, tanaw sa di kalayuan ang kalapit nilang bahay na nagsisibak na uling pangdagdag sa pang araw-araw na gastusin. Siya’y nagulat sa mga pukpok ni Mang Pedring sa kanilang bubungan dahil sa naghahanda para sa nalalapit na unos. Niyaya siya ni Jenny manuod ng mga nag-eensayo ng sayaw “ati-atihan sa kalapit plasa. Nakita niya muli ang bata na naglalaro ng piko. Niyaya niya itong manood. Tuwang-tuwa itong sumama. Aliw na aliw silang pagmasdan ang mga makukulay nilang kostyum, ang mahaharot at sabay-sabay nilang pag-indayog sa tunog ng tambol. Nalibang sila sa panonood at di napansin ang oras. Unti-unti nang dumidilim ang paligid at niyaya na niyang umuwi si Jenny at ang bata. Habang pauwi mapapansin ang isang mama na may dala-dalang kapirasong papel. Hinabol siya ng isang Ale at wika’y ihabol ang kanyang napiling numero baka sakaling buwenasin at may ipanghahanda si Junior sa kaarawan nito. Pansin din ang mga taong galling sa trabaho na may bitbit na pasalubong. Andyan din ang mga walang kinabubuhay kundi ang ‘padyak”. Una-unahan sa mga pasahero upang makabuo ng pang bonderi. Pansin ang sigaw ng tsuper na patungong divisoria na iisa lang ang pasahero. Nadadaanan din nila .ang mga masasayang nagkukwentuhang mga lalaki na nagwagi sa paliga sa kanilang barangay. Habang binabaybay nila ang isang madilim na bahagi ng isang kalye, muntik na siyang madapa dahil hindi niya napansin ang malalim na uka ng daan. Pagdating sa bahay nakahanda na ang hapunan at sumasabay ang kanyang ina sa isang kalahok sa isang programa sa telebisyon. Pansin din sa mga kapit-bahay na iisa ang kanilang pinapanood. Sumapit na ang hinihintay nilang teleserye. Nabigla sila ng biglang patugtugin ang estiryo sa plasa dahil may selebrayson ng “debut” ang kanyang kababata na si Michelle. Inaanyayahan silang sumalo sa kaunting naihanda at tuloy sayawan. Nakaramdam na siya nang antok at nagpaalam kila Chairman at Tanod. Ginabayan siya ng mga tanod hanggang sa makapasok siya ng bahay. Habang papaidlip na siya, naisip niya sa kabila ng mga problemang kinakaharap nilang lahat, mapapansin na ang mga taga-Tundo ay naiiba pa rin.

Bagama’t karamihan sa ating mga taga-Tundo ay salat sa karangyaan hindi tayo sumusuko at tuloy pa rin sa paghahanap ng magandang kinabukasan. Nagagawang tumawa dahil kasama ang mga tunay na mga kaibigan, kayang humarap sa matinding pagsubok dahil iminulat tayo sa kahirapan. Parang “PEANUT BUTTER” minasa at hinalong mabuti para makuha ang tamang tamis at tamang kapal kapag ipinahid na sa tinapay. Gayun din tayo, minasa o pinanday sa hirap upang maabot ang magandang kinabukasan. Ditto sa Tundo, iba-iba ang pinagmulan, nakisama sa isa’t isa kaya nagging matamis ang samahan. Ito ang buhay ng mga taga-Tundo, salayt man sa materyal na bagay ngunit at puno ng pag-asa ang bawat isa.

Tila ang mga araw na lumipas ay mga dahong unti-unting nalalagas mula sa isang tangkay ng punongkahoy. Parang kailan lang nang nakatingala tayo sa langit at pilit inaabot an gating mga pangarap, mga pangarap na naging tanglaw at gabay natin upang tayo’y magsikap at makipagsapalaran para sa isang magandang kinabukasan. At ngayoyng araw ngang ito waring kisapmata nga lamang ang mga nagdaang panahon sapagkat ngayon at magwawakas na ang isang bahagi na ating buhay. Nakalulungkot man isipin ay lilisanin na natin ang Barangay na pumanday sa ating talino’t mga kakayahan – ang Digital Access. Hinubog tayo ng Digital Computer Learning Center upang tayo’y maging produktibo at progresibong indibidwal na siyang magiging haligi at pundasyon ng bansa sa pagpapatupad ng mga minimithi nitong pagbabago, sa ngayon at hinaharap.

Tayong mga kabataan sa ngayon ay kabilang sa kasalukuyang salinlahi ng kabataang Pilipino na umunlad na ang kaalaman, kakayahan at karanasan bunga ng umunlad at mabilis na nagbabagong kapaligiran. Sa panahong ito ng pag-unlad sa harap ng iba’t ibang mukha ng buhay, dapat nating mabatid na higit na ang pananagutang dapat nating gampanan bilang mahalagang bahagi nang lipunang kinabibilangan natin. Maaaring maging masalimuot ang mga suliraning ating kakaharapin sa pagsasakatuparan ng mga tungkulin sa tahanan, paaralan, pamayanan, bansa at daidig sa kabuuan. Ngunit mga kapwa naming kabataan, hindi tayo dapat panghinaan ng loob sapagkat naihanda na tayo sa lahat ng pagsubok. Paano? Nang hubugin ang ating isipan at damdamin sa iba’t ibang larangan... nang patatagin ang pananalig sa Panginoon upang ang Tundo ay maitanghal sa mataas na pedestal – masigla, makulay, maunlad at nagniningning dahil tayo ang hiyas niot at ang perlas na lilikha ng isang magandang anyo sa tunay na tunguhin ng isang dakilang bayan.

Ito ay hindi imposible dahil tayong mga kabataan ang tunay na sanhi at buhay nitong Tundo. Mulat na an gating mga isipan sa mga pangkasalukuyang kaganapan sa mga sunod-sunod na suliraning unti-unting kumakain sa atin, upang ang Tundo ay manlupaypay at malubog sa kumunoy ng karalitaan at kamangmangan. Sa gitna nito, taas-noo tayong lalakad at magpapahayag na kayang-kaya nating kabakahin ang mga dagok na dumating, dumarating at darating sa ating buhay sapagkat hawak-kamay tayo... sama-sama nating kakaharapan ang mga suliranin ng hindi sumusuko.

Iyan ang Kabataang Tundo, bukas ang isipan sa mga pagbabagong itinakda ng kaunlaran, dahil mulat na tayo.... nakikialam na tayo sa mga pagbabago...Hindi na tayo ang dating kabataang mahina ang loob at takot lumangoy sa maalong dagat ng pagbabago. Isa na tayong nagniningning na hiyas ng ating tahanan, paaralan at pamayanan. Ito an gating tugon sa kasabihang “A diamond is made through years of forging it into flames of Earth”.

Ganap na ngang tayo’y produktibong kabataan ng kasalukuyan. Kabalikat na tayo ng ating Barangay sa mga isinusulong nitong proyekto para sa pundasyon ng nagbibihis na lipunan. Ang mainit na malasakit natin sa ating kapwa ay isang instrumento upang lalong tumatag ang bungkos na nagbibigkis sa ating lahat upang tayo’y maging isa. Solido at di natitinag na kabataan. Samakatuwid ng Kabataang Manileño ay isang hiyas at kabiyak na puso ng Tundo sa pagtataguyod ng pamayanang Malaya at maunlad. Susuungin natin ang bukas dahil binusog na tayo ng kaalaman, natuklasan na natin ang mga kakayahan, matatag na ang ating mga bagwis at higit sa lahat, kaya na nating tumindig ng may matatag na puso.
Kayang-kaya na nating itampok ang imahen ng Tundo at ng buong bansa na di lamang sa kaakit-akit dahil sa panlabas na kinang nito. Kundi lalong kaibig-ibig dahil sa taglay nitong produktibong mga kabataan. Ito ang mga Kabataang tulad mo, tulad niya at tulad nating lahat. Ipagmalaki nting tayo’y mga Kabataang, Pag-asa ng Bayan"!!